ÇADIR

Çadır; yerleşik düzende olmayan kişilerin kırsal alanda kendilerini, hayvanlarını, eşyalarını veya mallarını muhafaza etmek için kullandıkları, dikmeler üzerine gerili örtüden oluşan, sökülüp kurulabilen, taşınabilir bir barınaktır.

ÖZELLİKLERİ

Tarih içerisinde göçebe toplumların, askeri birliklerin, izcilerin, hafta sonu kampçılarının ve benzer kişilerin ihtiyaçlarını karşılamak amacı ile farklı biçim ve malzemelerden çadırlar üretilmiştir. Bugün dağcılık sporu ile uğraşanların çadırları “dome” adı verilen kubbe biçiminde, “geodesic” adı verilen çokgen veya “tube” adı verilen tünel şeklindeki çadırlarıdır. Sentetik kumaştan yapılıp güçlü poller [1] ile dikilen, rüzgara fazla yüzey göstermeyecek şekilde küçük ve alçak biçimde üretilen hafif çadırlardır. Üretimde ulaşılan teknolojik yenilikler, dağcıların yaşadıkları tecrübeler ve doğan ihtiyaçlar üreticilere yol göstermektedir. Bunun sonucunda farklı doğa şartlarına, ihtiyaçlara, maliyete, estetik çekiciliğe göre çok çeşitli çadırlar üretilmektedir.

Çadır seçiminde bir dağcı öncelikle amacını belirlemeli, sonra amacına uygun çadırı seçmelidir. Fiyat en sona gelmelidir. Aşağıda bir marka belirtmeden bir dağcı için gereken çadır özellikleri verilmeye çalışılmıştır.

Çadır seçiminde öncelikle çadırın hangi şartlarda kullanılacağı ve kaç kişinin aynı anda bu çadırdan yararlanacağına karar verilmeli sonra diğer unsurlara göre çadırın seçimi yapılmalıdır.

·         “Mevsim seçeneği

Çadırlar mevsime göre 2, 3, 4 ve 5 mevsimlik yapılırlar.

o        2 mevsim çadırlar

Sadece yaz aylarında yağışın hiç beklenmediği ya da çok az bir şekilde çiselediği rüzgarsız koşullar için uygun olabilirler. Genellikle tek bir katmandan oluşurlar yada sadece çadırın bir miktarını kapayan bir tentesi vardır. Çadırı ayakta tutan pol adı verilen çubuklar genellikle fiberglastan yapılır ve şiddetli rüzgara dayanamazlar.

o       3 mevsim çadırlar

Hemen hemen her türlü yağışta rahatlıkla kullanılabilir. Sadece şiddetli rüzgarlı ve rüzgarla birlikte şiddetli yağışın olduğu koşullar için uygun olmayabilirler. Kısacası dağcılık koşulları hariç her türlü koşulda kampçılık için kullanılabilir. Çadır polleri genellikle fiberglas olur, alüminyum kullanan üreticiler de mevcuttur. Dış tente kumaşı yere kadar inerek çadırı her türlü hava şartından korur.

o        4 mevsim çadırlar

Dağcılık da dahil olmak üzere her türlü koşullarda konforlu bir şekilde kullanabileceğiniz tipte çadırlardır. Bu çadırlarda kullanılan kumaşlar, poller ve diğer malzemeler zorlu koşullar düşünülerek üretilmiştir. Kış dağcılığında rahatlıkla kullanılabilir.

o        5 mevsim çadırlar

Yüksek irtifa dağcılığında kullanılan özel tasarımlara sahip çok güçlü çadırlardır. Bunlarda 4 yada daha fazla çadır polü kullanılarak dayanım en üst seviyeye çıkartılmıştır

Sadece yaz aylarında iyi hava şartlarında,yüksek olmayan yerlerde kamp kuracaklar için ekonomik bir çadır yeterliyken, dağcılık yapacak bir kişi tüm şartları düşünmeli ve olası ağır şartlar için 4 veya 5 mevsim bir çadır seçilmelidir. Ortam şartlarına uygun olmayan bir çadır dağcıyı çok üzebilir.

·         Çadırın kaç kişilik olacağı

Dağcılıkta kullanılabilecek çadırları ana kamp ve bireysel çadırlar olarak tasnif edebiliriz. Ana kamp çadırları 15-20 kg kadardır. Bu çadırlar genelde ana kampta ortak çalışma ve barınma maksatlı olarak kurulur. Dağcının öncelikli düşüneceği bireysel çadırdır. Bireysel çadırlar 1-3 kişiliktir. Daimi olarak 3 kişi beraberce dağcılık faaliyetinde bulunmuyorsa 1 veya 2 kişilik çadır uygun olandır. Rahatlık için genelde 1 kişi daha fazla varmış gibi hesaplandığından tek kişi olunmasına rağmen 2 kişilik bir çadırın alınması rahatlık kazandırır, eşyalar da içeri konabilir. Ancak 2 kişilik çadır tek kişilikten daha ağır olacağından daha fazla yük taşınmış olur. Eğer 2 kişilik çadıra 2 kişi gelirse bu sefer eşyalar bagaja alınır, ortak eşyanın taşınması da ortaklaşa olacağından taşınan yük de daha az olur.

 Ancak çadır yüksek irtifada kurulacaksa veya uzun süre sırtta taşınacaksa tek kişilik çadır seçilebilir. Tek kişilik çadırlar taşıma kolaylığı açısından daha hacimsiz ve hafif, yüksek irtifa şartlarına karşıda daha dayanıklı olacaktır. Tabii ki buna karşılık içine eşya konulamaması ve hareket kabiliyetinin az olmasından dolayı da konforu düşük olacaktır.

Tek kişilik çadırlar “tüp” biçiminde olurken, 2-3 kişilik çadırlar “dome” veya “çok köşeli” tipte olabilirler.

  

Mevsim ve büyüklük seçeneği belirlendikten sonra dikkat edilmesi gereken alt özellikler;

·         Ambalajlı çadırın küçüklüğü ve hafifliği,

Dağcı eşyasını sırtında taşır ve elleri boş olur. Eğer kamp malzemesi bir araç ile kamp alanına götürülemiyorsa çadır da sırtta taşınacaktır. Bu neden ile ambalajlı çadır içinde yer varsa çanta içine girebilecek kadar küçük, kilometrelerce taşınabilecek kadar hafif olmalıdır.  Taşınması gereken diğer eşyaları da düşündüğümüzde 15-20 km yürüyüşler için 3-4 kg ağırlığındaki çadırlar makul olurken daha uzun yürüyüşler için daha hafif 2-3 kg ağırlığında bir çadırın seçilmesinde yarar vardır.

·         Çadırın kapladığı alanın büyüklüğü

Çadırın kapladığı alanın büyüklüğü özellikle kamp alanlarının küçük olduğu yerlerde önem oluşturur. Ancak kaplanılan alanın küçüklüğü, kar eteklerinin ve bagajın olmaması veya varsa açılamaması anlamına da gelir. Veya çadırı tek kişiliğe düşürmek özellikle zirve çıkışlarında önem arzedecektir.

·         Çadırın yüksekliği ve biçimi

Çadır rüzgara fazla yüzey göstermeyecek şekilde basık olmalıdır. Özellikle yüksek irtifada dıştan mümkün olduğunca yere yayılmış, yüksek olmayan çadırlar tercih edilmelidir. İç yüksekliğin diz çökmüş dağcının hareketine müsaade edecek miktarda olması konfor açısından yeterlidir. Kullanım alanının büyüklüğü için İç çadırın yan duvarlarının taban ile yaptığı açı da büyük olmalıdır.

·         Kolay ve çabuk kurulum

Dağcı zaman zaman çadırını doğanın zorlu şartlarında kurmak zorunda kalacaktır. Bu zorlu şartlarda bir de zor kurulan çadırla uğraşmak dağcıyı daha da zor durumlara düşürecektir. Bu neden ile çadır kolay kurulmalı ve sökülmelidir. Çift katlı çadırlar ayrı veya tek kurulumludur. Ayrı kurulumlular zaman alıcıdır. Sonuç olarak dağcının çadırı çift katlı fakat tek kurulumlu olmalıdır. Bunun yanı sıra dağcının çadırını kurup sökmesinde yeterince tecrübe ve sürat kazanmış olması da çok önemlidir. Dağda çabuk değişen hava şartlarında gelen bir sağanakta çadırı bir an önce kurma veya gelen bir fırtınada çadırı sürat ile toplamak hayati öneme sahip olacaktır.

·         Taban

Çadırın tabanı dağcının ve eşyalarının kuru ve temiz kalmasını, içeri böcek veya sürüngenlerin girmesini engeller. Suyun girmesini engellemek amacı ile yanları en az 15-20 cm yüksekte yan kumaş ile birleşir. Eksiz, sağlam ve yüksek su geçirmez özelliğine sahip olmalıdır. Tabanda kullanılan kumaşlarda nispi olarak yüksek sızdırmazlık özelliği verilmekle birlikte üzerine ağırlık geldiğinde bu sızdırmazlığın yetersiz kaldığı görülmektedir. Hafiflik amacı ile de ince yapıldığından sağlamlığın kumaşın kalınlığı ile değil yırtılmaz ve delinmezlik vasfı ile sağlandığına dikkat edilmelidir.

·         Kar eteği

Çadırda dış katmanına bağlı kar etekleri olmalıdır. Kar etekleri açılıp kazıklanır ve üzerine ağırlık konursa içeri kar, yağmur ve rüzgarın girmesini angeller.

·         Çift kapı ve çift bagaj

Genelde kapı tarafı eşya konabilmesi için bagaj şeklinde yapılır. Çift kapı çift bagaj anlamına da gelir. Bu da dağcıların eşyalarını bir bagaja koyarken, mutfak malzemeleri ile kumanyalarını diğer tarafa koyarak orasını da bir mutfak gibi kullanabilmesini sağlar. Ayrıca iki kişilik bir çadırda birinin diğerinin üzerinden atlayarak dışarı çıkma zorunda kalmaması, karşılıklı açılarak çadırın iyi havalandırılabilmesi çift kapı ve çift bagajla sağlanır.

·         Kumaş

Bir çadırda üç değişik özellikte kumaş vardır. Hepsinin ortak özelliği sağlam olmasıdır. Sentetik lifler nebati liflerden daha sağlamdır ve çürümeye karşı daha dayanıklıdır. Bu neden ile çadırın kumaşı sentetik olmalıdır. Ayrıca gergin kumaşın delinen veya kesilen bir yerden yırtığının büyümemesi gerekir. Bu neden ile de yırtığın büyümesine karşı kumaşın takviye katlı olması gerekir. (ripstop)

o        Dış katman: Sağlam, yırtığa karşı takviyeli (ripstop), rüzgar ve su geçirmez olmalıdır. (3000-6000 mm su basıncına dayanıklı)

o        İç katman: Sağlam ve yüksek nefes alır özellikte olmalıdır. Yüksek nefes alırlık için iç katmanın üstü fermuarlı açılıp kapanabilir sineklik tülü ile kapatılır.

o        Taban: Tam su geçirmezlik ve yüksek sağlamlık özelliğinde olmalıdır.

·         Dikişler

Gerilen deliksiz, yırtıksız çadır kumaşının en zayıf yeri dikişleridir. Bu neden ile bir çadırda dikiş mümkün olduğunca az olmalıdır. Ayrıca çadırın dikiş yerine gelen kumaş kenarları katlanarak veya ekleme yapılarak sağlam iplik ile dikilmeli ve içeriden de bantlı olmalıdır.

·         Fermuarlar

Çadırda gerek giriş çıkış, gerekse havalandırma maksatlı açıklıklar bulunur. Bu açıklıklar çadırın bütünlüğü doğrultusunda kapatılabilir yapılır. Rüzgar ve su geçirmezliği için bu kapanışın sıkı olması gerekir. Bu amaçla fermuar kullanılır. Ancak dış katman üzerindeki fermuarlar yağmurda sızdırmaması ve soğuk havalarda buzlanmaması için dıştan yapışkanlı kapak ile muhafaza altına alınır. Ayrıca çadırdaki tüm fermuarlar hem içten hem de dıştan açılabilecek çift kulaklı olur. Aynı zamanda kar, buz gibi nedenlerle fermuar hem aşağıdan yukarıya, hem yukarıdan aşağıya açılabilecek şekilde yapılır.

·         Sineklikler

Kırsal kesimde en sıkıntı veren şeylerden biri de uçan haşerelerdir. Bunların özellikle iç çadıra girmemesi gerekir. Bu neden ile iç çadırın kapısı ayrı ayrı açılabilir çift kat yapılır. Katlardan birisi sineklik tülünden olur. Bunlar hem sineklerin girmesini engeller hem de havalandırmayı sağlar.

·         Havalandırma açıklıkları

İç çadır ile dış çadır arasındaki havanın dışarı atılması gerekir. Bu neden ile dış çadırın eteği yerden aralıklıdır. Buradan hava sirkülasyonu sağlanır. Ancak daha fazla havalandırma sağlanması özellikle kar eteklerinin kapatıldığı zamanlar için dış çadır üzerinde farklı yerlere havalandırma açıklıkları yapılır. Bu açıklıklar genelde çadırın üstünde veya üste yakın yerlerde olur ve yağmurda içeri su girmesini engelleyecek şekilde yapışkan bantlı kapaklı ve sineklik tüllü olur. İç katmanın havalanabilmesi için de üst kısmında yine fermuar ile açılıp kapatılabilen sineklik tülünden yapılan bir havalandırma vardır.

·         Dikmeler (pol);

Çadırda kullanılan iskeleti oluşturan bükülebilir çubuklara genellikle çadır polü adı verilir. Poller çadırın örtüsünün gerilerek formunu sağlamasına yarar. Aynı zamanda rüzgarda ve karda çadırın yıkılmasını da engeller. Bunlar markasına göre değişse de genelde 3 mevsim çadırlarda fiberglastan yapılır. Fiberglas malzeme çok soğuk hava şartlarında esneme özelliğini yitirdiğinden, çok sıcak havalarda da bağlantı noktasında bulunan metalin çok kızmasından kırılabilir. Bu neden ile 4 ve 5 mevsim çadırlarda özel ısıl işlemden geçmiş, soğuk havalarda bile esneyebilen, çadırın dayanırlığını artıran alüminyum malzeme kullanılır. Pollerin kalınlıkları 8 – 9,5 mm arasında değişebilir.

Çadırlarda 2-4 pol bulunur. Pol sayısının fazlalığı çadırda dayanırlığı artırırken ağırlık artışına ve kurulumunda zaman kaybına sebep olur.

Çadırın ambalaj hacminin küçük olabilmesi için bu dikmeler eklenebilir küçük parçalardan yapılır. Çadırın kurulması sırasında da eğilerek çadır kumaşı gerdirilir. Bu neden ile dikmeler ve geçme yerleri sağlam ve birleştirilmiş halde esnek olmalıdır.

Ayrıca poller çadırın tümü için geçerli olan hafif ve sağlamlık özelliğine de sahip olmalıdır.  Bu sağlamlık, hafiflik ve esneklik sertleştirilmiş alüminyum veya karbon (olta yapımında kullanılan cinsten) malzeme ile sağlanır.

·         Kazık ve halatlar;

Poller çadırın gerilmesini sağlar, ancak tam gerilme çadır kumaşı üzerindeki halka ve ipler yardımı ile kazıklar aracılığı ile olur. Kazıklar hem çadırı bulunduğu zemine sabitlerken hem de gerilmesini sağlar. İyi kurulmuş ve gerilmiş bir çadır rüzgarda ses çıkartmaz. Çadırın kazık ve ipleri ile bunların bağlandığı yerler yeterince sağlam olmalı, rüzgarda kopmamalıdır. Özellikle taşlık zeminde çakılan kazıklar eğilmeyecek sağlamlıkta olmalıdır.

·         Güneşlik;

Çok sıcak ve güneşli havalarda çadırın içindeki sıcaklık 55 dereceye kadar çıkar. Çadırın özel kumaşı da bu güneşte vasfını kaybeder. Bu neden ile  hem çadırın içini sıcaktan hem de çadır kumaşını güneşten korumak için bir güneşliğe ihtiyaç vardır. Yer kaybı olmaması için de bu güneşliğin tenteden ziyade çadırı saran bir kat kumaş şeklinde olmasında yarar vardır. Kumaş hafiflik için ince, ışık yansıtıcılık için metalik renkli olmalıdır. Çadırların orijinal paketlerinde bu güneşlik bulunmaz. Çadır sahibi dışarıda yaptırabilir veya özel olarak yapan varsa ölçülerini vererek orada yaptırabilir.

·         Teferruat

o        İç çadırın tavanında çadır lambasının asılabilmesi için halka,

o        İç çadırın yanlarında cep,

o        Su geçirmez; sağlam sıkıştırma çantası,

o        Tamir takımı,

o        Işık yansıtıcı gerdirme ipleri,

ÇADIR SEÇİMİ

Dağcılık Amacı ile bir çadır alınırken aşağıdaki hususlara dikkat edilir;

·         5 mevsimlik,

·         2 kişilik,

·        Çift kat tek kurulumlu,

·         Fazla büyük olmayan kar etekli,

·         Çift kapı, fazla büyük olmayan çift bagajlı,

·         Küçük ambalajlı hafif,

·         Dizler üzerinde dik durabilecek yükseklikte,

·         Köşeli olmayan,

·         Dış katman yüksek su geçirmez, yırtık durduran özellikli,

·         İç katman yüksek hava geçirgenli,

·         Taban tam su geçirmez ve yırtılmaz,

·         Yeterli havalandırmaya sahip,

·         Tüm açıklıklar çift kulaklı, çift yöne açılık kapatılabilir, korunaklı fermuarlı,

·         İç katmanı sineklik kapılı,

·         Polleri sağlam ve esnek,

·         Kazık ve bağlantıları sağlam,

·         Fonksiyonel teferruata sahip ve

·         Ederinde olmalıdır.

KULLANIMI

İyi bir yer bir çadırın konforu ve güvenliği yeterli değildir. iyi yere ilaveten aşağıdaki unsurların da tamamlanması gerekir.

·         Çadırın kurulumu,

·        Çadır iç düzeni,

·         Çadırın toplanması,

·         Çadırın bakımı.

Çadırın kurulması

Bir çadırın doğru kurulması rahatlık ve çadırın ömrü açısından çok önemlidir. Bu neden ile çadırı kurarken aşağıdaki sıra ile gerekli hususlara dikkat ederek çadırı kurmalıyız.

·        Zemin temizliği,

Çadırın tabanı tam su geçirmezlik özelliğinde ve üzerinde yatılacağı için sağlam olmak zorundadır. Ancak bu özellikler ağırlığı artırmadan sağlanmaya çalışıldığından taban ince kalır, sağlamlık özelliği zayıflar. Eğer üzerinde oturup yattığımız bu tabanın altında tabana zarar verecek bir şey varsa tabanlığı yırtabilir bu neden ile çadırın kurulacağı yer çömelerek el ve gözle dikkatlice kontrol edilir. Taş parçaları, dallar, dikenler v.s. varsa temizlenir. Böylece tabanlığın zarar görmemesi sağlanır.

·         Girişin yönü,

Çadırın içine rüzgarın girmemesi gerekir. Aksi taktirde içeride toz topraktan geçilmez. Kış günüyse çadırın soğumasına sebep olur. Bu neden ile rüzgarın geldiği veya olası olarak eseceği yön tespit edilir.

·         Ek tabanlığın serilmesi,

Ne kadar temizlenirse temizlensin, taban ne kadar sağlam olursa olsun çadırın kurulacağı yerdeki toprağa gömülü olan ve çıkartılamayan taşlar veya temizlik sırasında gözden kaçanlar çadır tabanına zarar verebilir. Bu neden ile çadırın altına hışırdamayan ve çadırdan büyük olmayan ek bir tabanlık kullanılabilir. Bu tabanlık aynı zamanda çadırımızın altının da kirlenmesini engeller. Eğer bu tabanlığın büyüklüğü tam açılarak gerilmiş çadırın taban alanından büyük olmaz ve kazıklarının geçeceği yerlerde de birer kulakçık olursa, çadırın kurulmasına da kılavuzluk yapar. Tabi ki bu ek tabanlığın hışırdamayan bir malzemeden olması bizi ve çevreyi rahatsız etmemesi açısından önemlidir. Ayrıca orijinal tabanı olmayan bagajlardaki eşyalarımızda bunun sayesinde temiz kalır. Buna karşılık bu ek tabanlığın taşınması ek yük anlamındadır. Bu neden ile kamp malzemesi uzun süre sırtta taşınacaksa almamak daha avantajlı olabilir.

Ek tabanlık çadırın kurulacağı temizlenen yere rüzgar hesap edilerek belirlenen pozisyonda serilir.

·         Çantanın açılması,

Çadırı sıkıştırma çantasından çıkarttıktan sonra çıkan tüm parçalar bağlama ipleri, kazıklar poller vs. sağa sola değil çanta içine konur. Bunlar gerektikçe çantadan alınır. Kalanlar ise çantadan çıkartılmaz, çanta kapatılarak daha sonra çadır içindeki yerine konur.

·         Çadırın serilmesi

Çadır açılarak kurulacağı yere serilir.

·         Pollerin çadıra geçirilmesi,

Katlı pollerin her bir parçası teker teker birbirine geçirilerek çadır üzerindeki kanalına sürülür. Eğer tüm parçalar birleştirildikten sonra kanala geçirilmek istenirse geriye doğru uzanmış uzun pole birisi basarak onun hasarlanmasına sebep olabilir. Ayrıca dar bir yerde uzun polün geriye uzatılması için de yer olmayabilir.

·         Pollerin gerilmesi,

Çadırı geren ve açan dikmeler (pol) çadır üzerindeki kanallarına sokulduktan sonra gerilirken önce üsttekinin gerilmesi sonra alttakinin gerilmesi gerekir. Aksi takdirde önce gerilen alt pol üzerine fazla yük bineceğinden polün eğilme olasılığı artar. Eğer varsa bir yardımcının gerilme sırasında çadırı ortasından yukarı doğru kaldırması gerilme işlemini kolaylaştıracak ve polün üzerine fazla yük binmesini engelleyecektir. 

·         Çadır kurulmadan içine eşya konması,

Rüzgarlı ve yağışlı havalarda çadırı sabitlemeyi beklemeden eşyaların çadıra konması, çadırın rüzgardan uçmasını veya yağmurda ıslanmasını engelleyecektir.

·         Tabanın son kontrolü

Çadırı pozisyona getirdikten sonra sabitlemeden içeri uzanılarak taban elle üzerinden bastırılarak son bir kere daha yoklanarak batan bir şey veya taş var mı kontrol edilir. Çadır sabitlendikten sonra batan bir şeyi oradan almak zor olacaktır.

·         Kazıkların çakılması,

Çadır açıldıktan sonra köşeler açasıya gerilerek yere kazıklanarak sabitlenir. Sonra iç tente tabanı dış çadır köşelerine kancalanarak gerilir. Hafif olması için alüminyum alaşımdan yapılan kazıklar çelik kadar sağlam olmadığı için bazen toprağa çakılırken denk gelen bir taş parçası nedeni ile eğilebilir. Bu neden ile kazık çantasında bulundurulan 20 cm’lik bir çelik çivi taşlık zeminde kılavuz olarak önce çakılır. Sonra bu çivi yerinden çıkartılarak onun yerine kazık çakılır. Çok yumuşak zeminde çakılan kazıklar üzerine taş konarak rüzgara karşı sağlamlaştırılır. Kalın kar tabakasının üzerine çadır kurulurken bu kazıklar işe yaramaz. Kazık yerine alüminyum plakalar kullanılır. Yine üzerine taş konarak rüzgara karşı sağlamlaştırılır. Buz üzerine sabitlemede buz için özel üretilmiş kazıklar kullanılır. Ne kazık ne de plakanın kullanılamayacağı kayalık yerlerde ise gerdirme ve sabitleme işlemleri ancak ağır taşlara bağlama şekli ile yapılabilir. Yerine göre sabitlemede baton veya kazmalar da kullanılır.

·         Çadır iplerinin gerilmesi,

Çadır tabanı gerilerek yere kazıklandıktan sonra çadır ipleri de zeminle 45 derecelik açı yapacak şekilde gerilerek yere sabitlenir.  İplerin gerilmesi, dış tentenin iç tenteye temas etmemesi, çadırın rüzgarda uçmaması ve kar yağışında çökmesini engelleyecektir. Tüm gerdirmelerin iyi olmaması

·         Taşlık zeminde kılavuz kullanımı,

Çok sert ya da kayalık zeminlerde yere çakılırken taşa denk gelen çadır kazıkları eğilerek veya uçları körelerek hasar görebilir. Böyle yerlerde kazık çakılacak zemine bir kılavuz atılmasında yarar vardır. Kılavuz, nalburlarda satılan 20cm’lik bir çivi olabilir.  Böylesi yerlerde çadır ipleri ağaçlara veya kayalara dahi bağlanabilir.

·         Dış gerdirme iplerinin sabitlenme mesafesi,

Çadırların gerdirme ipleri çadıra çok yakın veya çok uzak olursa rüzgara karşı tutuculuğu az olur. Uzak olursa aynı zamanda gelen geçenin takılma olasılığı artar. Bu neden ile gerdirme ipleri yere 45 derece açı yapacak şekilde sabitlenmelidir. Gece görülmesini sağlamak için ışık yansıtıcı ipler veya açık renk ipler kullanılabilir.

·         Kar eteklerinin kullanımı,

Sadece karda değil kuvvetli rüzgar ve yağmurlarda da çadırın kar eteklerini kullanılır. Karda dış çadır ile iç çadır arasına kar dolmasını, şiddetli rüzgarlarda çadırın uçmasını, yağmurda çadırın altına suyun akmasını engellemek için kar etekleri açılarak kazıklanır ve üzerine ağırlık konur.  Karlı havalarda bu ağırlık yine kar olurken, rüzgar ve yağmurda koyacağımız ağırlıklar taş toprak olacaktır. Ancak burada dikkat etmemiz gereken kar eteklerinin üzerine taş toprak yığarken eteklere zarar verecek onların yırtılmasına sebep olabilecek keskin kenarlı taşların kullanılmamasıdır.

·         Havalandırma ve gerginliğin kontrolü.

Çadırda havalandırma yapmak önemli bir husustur. Özellikle soğuk gecelerde nefesimizden çıkan su buharı çadır yeterinde havalandırılamazsa dış katmanın iç yüzeyinde yoğunlaşır. Eğer çadır yeterince gerilememişse de dış katmana temas eden iç katman bu yoğunlaşan suda ıslanır. Sonra içeri su damlatarak eşyalarımızın ıslanmasına sebep olur. Bu neden ile sabitlenen ve gerilen çadırda havalandırmaların açık olduğu ve gerilmenin tam yapılarak iç çadırla dış çadırın temas etmediği kontrol edilir. Gerdirme kazıklar ve ipler aracılığı ile olur. Bu ipler aynı zamanda pollerin desteğidir. İpleri gerilmeyen bir çadırın polleri kolaylıkla çökebilir. Güneş altında gevşeme olacağından zaman zaman kontrol edilerek ipler gerdirilir.

Havalandırmaların ise sadece şiddetli rüzgar ile gelen yağışlarda kapatılması, diğer zamanlarda ise açık bırakılması gerekir.

·         Tavan lambasının takılması,

Gündüz dahi olsa çadır kurulumu tamamlandıktan sonra tavan lambasını takmakta yarar vardır. Hava karardıktan sonra takılması unutulan lambanın bulunup takılması zor olacaktır.

·         Güneşten korunma,

Çadır kumaşı güneşten etkilenerek gevşer, yumuşar ve özelliğini kaybeder. Bu neden ile çadır özellikte yazın güneşte kurulmamalıdır. Eğer zorunluysa üzerine bir şeyler örtülerek güneşten korunmaya çalışılır.

İç düzen

Çadır içi dar bir alandır. Eğer iç düzeni sağlayamazsak çadırda yaşam bir zevk değil bir ızdırap olur.

Çadırda sadece bir gece kalınacaksa eşyaların fazla dağıtılmadan çanta içinde bırakılmasında yarar vardır. Sadece mat ve uyku tulumu açılır diğerleri toplu olarak çadırın içinde bir kenarda bırakılır. Sabah çadır toplanarak erkenden yola çıkılacaksa yürüyüş çantasının da yatmadan hazırlanmasının yarar vardır.

Eğer çadırda daha uzun bir süre kalınacaksa iç düzeni aşağıdaki şekilde sağlamalıyız.

·         Botlar çıkartılarak çadıra girilir,

·        Islak çoraplar çıkartılarak botlar ile birlikte çift bagajlı çadırın eşya bagajı olarak belirlenene konur,

·         Baton, kazma, krampon, ip, karabina, kask gibi teknik malzeme eşya bagajına konur,

·         Mat açılarak tabana serilir.

·         Uyku tulumu matın baş tarafına kapalı olarak konur,

·         Kumanya korumalı olarak tek paket halinde diğer ve mutfak malzemesi de korumalı olarak bir başka paket halinde diğer bagaja konur.

·         Terlikler çıkartılarak eşya bagajına konur,

·         Gece giyilecek olan alt-üst içlik uyku tulumunun içine konur,

·         Soyunularak kampta giyilecek giysiler giyilir,

·        El feneri, baş feneri, yedek piller, çakı, ıslak ve kuru mendil, bir şişe su gibi gece ihtiyaç olunacak malzeme çadırın bir iç cebine, yüz havlusu, diş fırçası ve macunu, tarak, tuvalet kağıdı gibi sabah lazım olacak malzeme çadırın diğer iç cebine, kağıt, kalem, harita, kitap gibi çalışma malzemeleri çadırın bir başka cebine konur.

·        Ertesi günün yürüyüşü için yürüyüş çantası hazırlanır, fular, yedek fanila, hava soğuksa polar ve bere, yağış varsa yağmurluk, tozluk, şapka, fotoğraf makinesi, yedek pilleri, güneş gözlüğü, yaş ve kuru mendil,  içme suyu, öğlen için atıştırmalık gibi ihtiyaç olan malzeme çantaya konur, çanta bir torbaya konur ve eşya bagajına alınır,

·         Ertesi gün giyilecek giysiler hazırlanarak naylon torba içine konur ve çadır içinde uygun bir kenara konur,

·         Kalan diğer malzeme ve yedek giysiler ile çadır torbası kamp çantasının içine konur ve kamp çantası ufaltılarak torbaya konur ve eşya bagajına alınır,

Çadır içi düzeninin yanı sıra çadırda barınmada dikkat edilmesi gereken diğer konular;

·         Yemek pişirimi çadırın içinde değil, dışarıda veya mutfak bagajında yapılır,

·         Çadır içi aydınlatma açık alevli aydınlatıcılar ile değil, pilli aydınlatıcılar kullanılır,

·         Çadır içi ısınma açık alevli ısıtıcılar ile değil sıkı giyinme ve sıcak su termosları ile olur,

·        Çadır içinde sigara vs. içilmez. (dağcının hiçbir şekilde dağda bir uyuşturucu madde veya ilaç kullanması veya alkol alması uygun değildir. Sigarada aynı kapsamda olmakla beraber şimdilik bunun engellenmesi zordur)

Çadırın toplanması

Çadır kurulduğunun tersi sıra ile toplanır. Toplanmasında dikkat edilmesi gereken hususlar;

·         Çadırın toplanmadan önce her iki kapısı da açılır ve hava sirkülasyonu sağlanır,

·         Uyku tulumu fermuarı kapatılarak sıkıştırma torbasına tıkılır,

·         Mat toplanarak bağlanır,

·         Kumanya ve mutfak malzemesi toplanır, paketlenir,

·         Çadır ceplerinde bulunan malzemeler toplanır, tavan lambası ve pilleri sökülür,

·         Çadır içerisindeki malzeme mümkün olduğunca toplu vaziyette dışarıda kuru ve temiz bir yere alınır,

·         Çadırın üzerindeki ve içindeki ıslaklık bir bezle silinir ve silinirken hasar olup olmadığı kontrol edilir,

·         Eğer vakit varsa üzerindeki çadırın üzerindeki rutubetin kuruması için güneşin yükselmesi beklenir, yoksa toplamaya geçilir.

·         Çadır üzerindeki tüm açıklıklar kapatılır, fermuarları çekilir,

·         Gerdirme ipleri bağlandıkları yerlerden sökülür, sarılarak çadır üzerine bırakılır,

·         Tüm sabitleme kazıkları sökülür, bir bezle silinerek temizlenir ve torbasına konur,

·         Çadır havaya kaldırılarak polleri hasarlamadan silkelenerek üzerindeki toz, toprak, su damlacıları döktürülür.

·         Eğer kalan söküm işlemi varsa temiz bir yerde, yoksa kurulduğu yerde söküme başlanır,

·         Pollerin uçları takıldıkları yerlerden çıkartılır,

·         Yere yayılan çadır üzerinden poller iterek yerlerinden çıkartılır,

·         Poller kontrol edilerek ortadan her iki kenara doğru katlanır, bağlanır ve torbasına konur,

·         Üst çadırın tabandan taşan kısımları düzgünce taban üzerine alınır,

·         Pol boyu referans alınarak çadır boyuna veya enine katlanır,

·         Poller katın içerisine alınarak sıkı sıkı sarılır ve çadır tomarı bağlanır,

·         Ek taban silkelenerek katlanır ve çadır tomarının üzerine sarılır,

·         Bağlanmış çadır ve ek taban çantasına konur, üzerine kazıklar, temizleme bezi, tavan lambası konur ve çanta kapatılır,

·         Çadır çantası kamp çantasının üzerine bağlanır veya yer varsa içine konur,

·         Açıktaki tüm eşyalar da kamp çantasına konarak harekete hazır olunur.

Dikkat edilmesi gereken husus;

·         Eğer toplanmayı gerektiren olağan üstü bir durum olasılığı varsa eşyaların mümkün olduğunca toplu olarak tutulmasında yarar vardır.

·         Çabuk toplanılacak diye malzemenin gelişi güzel çantaya tıkılıp hasarlanması veya malzemenin hasarlanmaması için düzenli yerleşim nedeni ile olabilecek gecikme arasında uygun bir dengenin sağlanması gerekir.

Çadırın bakım onarımı

            Kamp alanında toplanırken yapılan temizlik ve toplama yeterli değildir. Özellikle rutubetli olarak toplanan çadırın kurutulmadan katlı olarak çantasında uzun süre kalması çadırın su geçirmez kaplamasının yıpranmasına sebep olacaktır. Bu neden ile kamp dönüşü geciktirmeden tüm malzemeler gibi çadır da tekrar açılır bakım ve onarımlarımı yapılarak tekrar toplanır ve bir sonraki faaliyet için dolaptaki yerine kaldırılır. Ancak uzun süre faaliyet olmayacaksa 6 ayda bir açılarak kurulması ve havalandırmanın yapılarak tekrar toplanmasında yarar vardır.

Çadırın bakımı için;

·         Çadır çantası kuru, temiz, toprak ve çim olmayan düz ve boş bir zeminde açılarak tüm malzemeler dışarı çıkartılır,

·         Ek taban ıslanmış ve çamurlanmışsa yıkanarak asılır,

·         Ek taban kumaşında, birit veya matafyonlarında (kapsül)  hasar varsa onarılır,

·   Poller çıkartılarak sağlam oldukları kontrol edilir. Eğilme varsa dikkatlice kırmadan düzeltilir. Kırık varsa veya eğik pol düzeltilemiyorsa yedek pol satın alınarak yerine konur,

·         Kazıklar ıslak bezle silinerek kurumaya bırakılır,

·         Çadır kazıkları çakılmadan kurulur,

Üzerine yapışmış çok ot, toprak gibi maddeler varsa dört ayak altına sandalye konularak yerden yükseltilir ve şiddetli olmayan hortum suyu ile dıştan yıkanır. Sonra zemin de yıkanarak tekrar yere indirilir,

·       Çadır fermuarları açılarak su ve sünger yardımı ile içten ve dıştan deterjansız temizlenir,

·      Temizlenen çadır çok keskin ve sıcak güneş ışınlarının olmadığı bir yerde tekrar dört ayak üzerinde sandalyelere konularak yerden yükseltilir ve kurumaya bırakılır.

·         Kuruyan çadırın tüm kumaş ve unsurları kontrol edilir. hasar varsa onarılır, onarılamayan için yenileme şansı aranır, (Kumaş onarımı için çadır çantasında onarım malzemesi bulunur.)

·         Kışın tüm fermuarlar kumaşa taşırılmadan silikonlu yağlayıcılar veya vazalin ile yağlanarak, diş kaptırılmadan kapatılır.

·         Çadır tekrar katlanarak toplanır,

·         Kış aylarında poller silikonlu yağlayıcılar veya vazalin ile yağlanarak katlanır ve torbasına konur,

·         Tüm çadır malzemesi tekrar çantasına konur,

·         Yer varsa ek tabanlıkta katlanarak çadır torbasına konur,

·         Torbaya bu malzemelere ek olarak bir büyük naylon torba ile bir de el havlusu konur, (El havlusu çadırın sökülmeden önce temizlenmesinde kullanılacaktır. Kamp sonrası ıslak olarak toplanan çadırın da sırt çantasına konmadan önce bir naylon torbaya geçirilmesi gerekir.)

·         Toplanan çadır diğer dağcılık malzemeleri ile birlikte kuru, serin bir ortamda depolanır.

Onarım malzemesi olmayan çadır için aşağıdaki malzemeler hazırlanarak çadır torbasına konur;

·         Flaster : Yırtıkların rüzgar nedeniyle büyümesini engeller. En kötü şartlar altında bile çabuk ve etkin çözüm sağlar.

·         İğne-iplik : Şartlar uygun ise yırtık bölge dikilir.

·         Seam-seal : Belli aralıklarla kullanıldığında dikiş yerlerinden su girmesini engeller.

·         Birleştirme borusu : Bu borular çadır direklerinden daha geniştir. Direklerde kırılma olursa kırılan iki parça bu boruya geçirilerek geçici olarak sorun halledilmiş olur. Şehre dönüldüğünde kırık bölüm mutlaka değiştirilmelidir. Genellikle yeni alınan çadırla birlikte bir veya iki tane birleştirme borusu standart olarak verilir.

·         İki metre kadar ince sağlam ip.

Dikkat edilecek hususlar;

·         Çadır ilk kurulum öncesi mutlaka kullanım kılavuzu okunmalı, serbest bir zamanda  bahçe gibi uygun bir yerde kurulmalıdır.

·         Çadırın bakım ve onarımı için talimatına bakılmalı ona göre hareket edilmelidir.

·         Kurutma ve havalandırma çok parlak ve sıcak güneş ışınlarının altında yapılmaz. Güneş ışınları hem çadırın üst tentesinin su geçirmezlik vasfını bozar hem de ısı nedeni ile kumaşın gevşeyerek incelmesine, katlandığında da sert yerlere gelen yerlerin hasar görmesine sebep olur.

·         Çadırın temizlenmesinde deterjan kullanılmaz. Deterjan yine üst tentenin su geçirmezlik vasfını azaltır. Yıkamada sadece sünger ve su kullanılır.


Coşkun YALÇINALP

     "Yazı, kazanılan yeni bilgi, tecrübe ve yapılan yorumlar ile tekrar tekrar güncellenmektedir. Bu neden ile kopyalayıp almak yerine ihtiyacınız olduğunda tekrar açıp okumanızda yarar bulunmaktadır. Bu yazı her zaman burada olacaktır."

---

[1]Pole: Sırık, destek. Çadırın kurulmasında kullanılan dikmeler.